چه کسانی حق ماندن در آلمان را دارند و چه کسانی ندارند ؟
چه کسی به عنوان یک پناهنده شناخته می‌شود؟ چه کسانی در دسته‌ی پناهجویان یا سایر اشکال حمایتی قرار می‌گیرند و می‌توانند در آلمان زندگی کنند؟ و چه کسی به صورت غیر قانونی در آلمان است و باید به خانه برگردد؟ تفاوت بسیاری میان آنچه در جامعه بر سر زبان‌هاست و عبارات صحیح قانونی وجود دارد. حق اقامت در آلمان به چهار صورت حمایتی به افراد اعطا می‌گردد. بسیاری از مهاجرینی که به صورت غیرقانونی به منظور دستیابی به شغل و زندگی بهتر به آلمان وارد می‌شوند هنگامی که متوجه می‌شوند هیچ یک از این چهار مورد در خصوص آنها صدق نمی‌کند و به کشور خود بازگردانده شده و از سفر به آلمان در آینده محروم می‌گردند شگفت زده خواهند شد. امید آنها بر پایه‌ی شایعات شکل گرفته بوده است. در اینجا برخی از واقعیات بیان می‌گردند.
فهرست محتویات
1 – اقامت پناهندگان
در زبان روزمره عبارت پناهنده اغلب در توصیف شخصی به کار می‌رود که بنا به هر دلیلی از موطن خود رانده شده باشد. با اینکه از میان صدها میلیون نفری که در سراسر جهان خارج از کشور مادری خود زندگی میکنند درواقع تنها درصد اندکی از آنها با شرایط یک پناهنده مطابقت دارند. سازمان ملل متحد پناهندگان را به عنوان مردمی خارج از موطن خود تعریف می‌کند که در کشور مادر «بنا به دلایل نژادی، مذهبی، قومیتی، عضویت در گروه اجتماعی خاص یا نظرات سیاسی» در معرض خطر آزار یا خشونت قرار دارند. احتمالاً شنیده‌اید که امکان اطلاق نام پناهجو به یک «پناهنده‌ی اقتصادی» وجود داشته باشد؛ از دیدگاه قانونی چنین دسته‌ای وجود ندارد: مشقات اقتصادی در میان معیارهای تعریف یک پناهنده وجود ندارد. از دیدگاه قوانین بین المللی و بنابر قانون آلمان، افرادی که کشور مادر خود را به منظور بهبود اوضاع اقتصادی ترک میکنند، پناهنده نیستند.
شرایط پناهندگی در پیمان نامه‌ی پناهندگی که در 1951 در ژنو به امضاء رسید تعریف شده است که بنا بر آن معاهده، این افراد آسیب‌پذیر اجازه‌ی زندگی در کشوری دیگر را بدست می‌آورند. مانند تمام کشورهای امضاء کننده‌ی این معاهده، در آلمان نیز پناهندگان تحت محافظت قرار دارند و نباید تا زمان رفع خطر آزار، به کشور مبداء بازگردند. مقامات آلمان مجوز اقامت در آلمان را به مدت 3 سال به پناهندگان اعطا می‌کند و پس از آن با بررسی اوضاع در صورت نیاز این مجوز را تمدید خواهند کرد.
2 – حق پناهجو
پناهندگی شکل دیگری از حمایت تحت قوانین آلمان است که مشخصاً به افرادی قابل اطلاق است که در زمینه‌های سیاسی تحت آزار و اذیت قرار گرفته‌اند. درخواست‌کنندگان پناهجویی برای قرار گرفتن در دسته‌ی پناهجویان می‌بایست شواهدی در مورد آزار و اذیت خود توسط حکومت کشور خود ارائه دهند. در عمل این شکل از محافظت بسیار نادر است، اما در صورت توافق، مجوز اقامت به مدت سه سال صادر خواهد شد و پس از آن وضعیت محافظت به تمدید خواهد رسید.
3- حفاظت ثانویه
پناهجویانی که در دسته ی پناهجویان محافظت‌شده قرار نمی گیرند ممکن است حائز شرایط حفاظت ثانویه گردند. شرایط حفاظت ثانویه زمانی محرز خواهد شد که جان فرد در کشور خود یا به صورت جدی مورد تهدید قرار گیرد؛ به عنوان مثال مجازات اعدام، شکنجه و مجازات غیرانسانی و یا درگیری نظامی داخلی یا خارجی بازگشت به کشور را ناممکن سازد. احراز شرایط محافظت ثانویه، مجوز اقامت یک ساله را در پی خواهد داشت و پس از پایان یک سال، بنا به تشخیص مقامات آلمانی این مجوز تمدید خواهد شد.
4 – محرومیت ملی بر افرادی که به اجبار بازگردانده می شوند
آخرین شکل از محافظت نیز تنها بر شرایط خاص دلالت دارد. مقامات آلمانی ممنوعیتی بر بازگشت اجباری افراد اعمال میکنند، به معنای آنکه حتی در صورت عدم احراز هر یک از سه حالت بالا، مهاجر را نمی‌توان به اجبار به کشور خود بازگرداند.این حالت زمانی رخ خواهد داد که مقامات متقاعد شوند که بازگشت فرد به کشور خود باعث نقض پیمان حفاظت از حقوق بشر و آزادی‌های اساسی و یا متوجه شدن خطر شدید به زندگی، جان و آزادی فرد خواهد شد. درخواست کننده برای مدت یک سال مجوز اقامت درخواست خواهد کرد و پس از پایان این دوره، در صورت نیاز، ممنوعیت بازگشت تمدید خواهد شد.
همه‌ی این حرف‌ها به چه معناست ؟
معنای ابتدایی مطالب بالا این خواهد بود: تنها پناهجویانی که یکی از چهار شکل محافظتی بالا در مورد آنها صادق باشد، حق ماندن در آلمان را خواهند یافت- سایر مهاجرین غیرقانونی ساکن در آلمان باید بلافاصله به خانه بازگردند؛ خواه به صورت داوطلبانه و یا به اجبار پلیس. تصمیم‌گیری در این زمینه‌ها به عهده‌ی اداره‌ی مهاجرین و پناهجویان دولت فدرال آلمان است و هر درخواست به صورت جداگانه توسط این اداره بررسی خواهد شد. تصمیمات بر اساس بررسی کامل شرایط کشور مبداء اتخاذ خواهند شد: محافظت در مورد یک فرد تنها زمانی اجرایی خواهد شد که خطر آزار و آسیب جدید در تمام بخش‌های کشور مبداء وجود داشته باشد. اگر در برخی از مناطق کشور مبداء امنیت برقرار باشد، مهاجرین باید به وطن خود بازگردند. به تازگی روند رسیدگی به درخواست پناهندگی سرعت یافته و دولت آلمان مقررات خود در این زمینه را سختگیرانه‌تر نموده است. به عنوان مثال اکنون مقامات، معیارهای بیشتری را برای تأیید هویت یک درخواست‌کننده در نظر می‌گیرند.
اما یک مسئله همواره صحیح است: قاچاقچیان انسان اهمیتی برای جان مهاجرین قائل نیستند و تنها در پی پول آنها هستند. آنها قصد دارند تا شما را در درک تفاوت میان پناهنده و مهاجر و احتمال پذیرش درخواست اقامت شما بر اساس قوانین پناهجویی آلمان در این کشور، گمراه کنند. به آنها اعتماد نکنید. بسیاری از پناهجویان مجوز اقامت در آلمان را بدست نخواهند آورد و در هر صورت می‌بایست به کشور خود بازگردند، هزینه و خطرات این ماجراجویی برای آنها بسیار بیشتر خواهد بود.
در مورد افرادی که به طور غیرقانونی در آلمان اقامت دارند، در سالهای اخیر قوانین سختگیرانه تری به اجرا درآمده است. دولت آلمان دائماً این قوانین را مورد بازبینی قرار می دهد و آماده است تا این مجموعه قوانین را در مورد اشخاصی است که به طور غیرقانونی در آلمان اقامت دارند بیشتر تشدید کند.